Wonen op een vulkaan. Hoe is dat?
Toen wij in 2005 besloten om in de baai van Napels te gaan wonen in een stadje genaamd Pozzuoli in een gebied genaamd Campi Flegrei, besefte ik mij niet hoe letterlijk Pozzuoli op een vulkaan ligt. Ik wist wel van het bestaan van de vulkanen hier af, want ik had de krater van vulkaan la Solfatara bezocht en pizza eten op de boulevard van Pozzuoli gaat hier standaard gepaard met zwavelgeur. Maar ik wist niet dat deze vulkaan als het ware ademhaalt en zorgt voor een opwaartse en neerwaartse beweging. Vanaf 2005 is de opwaartse beweging weer ingezet. De aarde is hier in de afgelopen jaren met meer dan een meter gestegen. Met op het moment ook aardschokken als gevolg.
Vulkanen de Vesuvius en de Campi Flegrei
Pozzuoli is een stadje gelegen in een gebied genaamd de Campi Flegrei ten noorden van Napels. Campi Flegrei, wat “brandende velden” betekent in het Italiaans, is een complex vulkanisch systeem van ongeveer 100 vierkante kilometer dat al duizenden jaren actief is. Wat de Campi Flegrei zo bijzonder maakt, is dat het niet bestaat uit één enkele vulkaankegel zoals de Vesuvius, maar uit een reeks caldera’s, kraters en fumarolen. Er zijn hier verschillende vulkaanuitbarstingen geweest. Het gebied staat onder zeer streng toezicht en controle.
Huilen en relativeren
Toen we besloten om echt naar naar Pozzuoli te verhuizen belde ik mijn ouders huilend op: ik ga op een vulkaan wonen, ik ga dood hier!!! Gelukkig kon mijn vader het relativeren met de boodschap dat ik al mijn hele leven zes meter onder zeeniveau heb gewoond. Toch zit er wel een klein verschil in. Die zes meter lijken enigszins onder controle te worden gehouden met molens en pompen, terwijl je over een vulkaan echt geen controle kunt uitoefenen.
Zwavellucht en aardschokken
Wat merken we van het wonen op een vulkaan?
De eerste 10 jaar woonden we dichter bij de vulkaankrater Solfatara en werden we wakker in de zwavellucht. Soms zo doordringend dat ik er misselijk van werd. Toch is het pas sinds een jaar of vijf dat we meer last hebben van aardschokken. De schokken zijn heel licht op de schaal van richter, vaak tussen de 1 en 2, maar ze liggen erg dicht bij de oppervlakte waardoor je ze goed kunt voelen en vaak gaan ze gepaard met een geluid.
Bradyseïsme
De aardschokken zijn bevingen veroorzaakt door het bradyseïsme. Dat is een vulkanisch fenomeen van het langzaam stijgen en dalen van de aardbodem door de vulkanische activiteit onder de aardbodem. Uniek aan de aardbodem in Pozzuoli is dat de aardkorst mee kan rekken door de samenstelling van de bodem.
De aarde komt omhoog door de vulkaan
De afgelopen jaren is de druk onder Pozzuoli zo toegenomen dat de stad 1,5 cm per maand stijgt. Zo zijn we in februari 2025 1 cm in 24 uur gestegen.. Dit soort stijgingen gaan gepaard met aardschokken.
Je kunt het stijgen van de aardkorst goed zien aan de kades in de haven van Pozzuoli. Het haventje La Darsena ligt bijna droog en langs de kust zijn er strandjes ontstaan die er een paar jaar geleden niet waren. Toen ik in 2005 naar Pozzuoli verhuisde stond de Romeinse opgraving van het Macellum – de Tempio di Serapide – half onder water, maar ondertussen is het boven grondwater niveau uitgekomen en ligt het bijna helemaal droog.
Die stijging gaat gepaard met schokken. Het probleem op het moment is dat de rek uit de aardkorst begint te raken omdat het ver gestegen is. Je moet het je voorstellen als een folie gespannen over een kokende pan water of als een elastiek. Eerst bolt het folie nog op of rekt het elastiek nog mee, maar als er teveel druk op komt te staan is de rek eruit en scheurt het folie of knapt het elastiekje. Aangezien de aardkorst de afgelopen jaren flink gestegen is, begint de rek er een beetje uit te gaan en worden de schokken steeds iets zwaarder en vaker. Nu in februari 2025 zitten we in een fase met een aardbevingsgolf die meerdere dagen duurt en regelmatig schokken heeft boven de 3. Dat voel je dus wel!
Aardbevingen in Pozzuoli en Napels
Op 20 mei was er eerst een aardbeving om 19.51 die sterker voelbaar was dan normaal, een half uurtje later gevolgd door een aardbeving van 4.4 op de schaal van richter. De sterkste aardbeving van de de afgelopen 40 jaar. sinds die tijd zijn er meerdere schokken geweest die rond de 4 zitten. Voor het eerst is er ook schade te melden aan woningen en mensen hebben op straat in hun auto of in tenten van de protezione civile geslapen. Vooral in het centrum van Pozzuoli dus rondom de boulevard zijn de bevingen het sterkst. Daar kan ook niet iedereen terug naar huis. Daarnaast heb je ook nog de stress die de mensen ervaren, want we weten dat het ieder moment weer kan beginnen en er een nieuwe aardschokkengolf kan beginnen.
De toename van het aantal bevingen en de sterkte van de schokken de afgelopen maanden komt omdat de rek uit de aardkorst begint te raken. Dit is een iets wat te verwachten was en enorm goed in de gaten wordt gehouden. De volgende fase is, hopelijk, het stoppen van de stijging en het weer langzaam dalen van de aardkorst. In het verleden, zoals een ander crisismoment in de jaren 80 vergelijkbaar met deze, is dat meestal zo gegaan. De vulkaan maakt een soort ademende beweging en komt er na deze inademing als het goed is weer een uitademing en gaan we weer zakken.
Monte Nuovo, de jongste berg van Europa
Maar eens in de zoveel duizenden jaren barst de aardkorst en volgt er een ontploffing of uitbarsting. Maar wat er ook kan gebeuren is wat er bijvoorbeeld in 1538 is gebeurd toen er plotseling een scheur kwam in de aardkost en Monte Nuovo is gevormd, de jongste berg van Europa.
Monte Nuovo met duidelijk een volkaanvorm
Evacuatieplan
Wij wonen in de rode zone en hebben een evacuatieplan thuis liggen.
Op dit moment is het alarmniveau (februari 2025) nog steeds op alarm niveau geel. De aardbevingen die er zijn hebben te maken met het omhoog komen van de aardkorst door stoom en gassen en niet door de stijging van magma, hoewel ze dit niet 100% zeker weten. Er is dus niet direct een signaal dat er op korte termijn een uitbasting zal komen.
Bij oranje mogen we ervoor kiezen om met steun van de overheid vrijwillig te evacueren. Bij rood moeten we evacueren.
Toch zijn er mensen, vooral op de plekken waar de aardschokken goed te voelen zijn die voor hun eigen (nacht)rust hebben besloten om bij familie of vrienden in te trekken of te gaan slapen, verder van het onrustige gebied vandaan.
Mocht de neerwaardse beweging niet in gaan zetten dan zou het acuut kunnen worden hier, maar niemand kan zeggen wanneer en over hoeveel tijd.
Op vakantie in de Campi Flegrei?
Als je deze kant op komt en je overnacht in het centrum van Pozzuoli, moet je er rekening mee houden dat je wat lichte aardtrillingen kunt voelen of misschien zelfs een wat flinkere schok. Hoe absurd ook, het is dus normaal.
Paniek op straat?
Na de laatste zwaardere schokken is er meer onrust en ongerustheid onder de bevolking. Toch leven ze hier ook al generaties mee samen. Zo is in de jaren 70 een deel van het antieke centrum van Pozzuoli, Rione Terra ontruimd en staat dit deel van de stad nog steeds leeg. Een bijzondere plek met mooie verhalen. In de jaren 80 zijn er veel mensen weggegaan na een soortgelijke periode.
De moeilijkheid is dat we weten dat er meer van dit soort bevingsgolven zullen komen waarschijnlijk en dat de heftigheid zou kunnen toenemen zelfs. Prioriteit voor de bevolking hier is controle van hun woningen. Ze staan onder constante druk en angst dat hun woning, dat hun veilig haven zou moeten zijn, voor hun gevoel ieder moment in stukjes kan vallen. Toch zijn er geen slachtoffers of gewonden en er is tijdens eerdere bradisyme periodes nog mooit een gebouw ingestort,
De mensen leven hier bij de dag en zijn zich ervan bewust dat morgen alles anders kan zijn…maar ook niet.
Ondertussen is het een magische plek vol geschiedenis, zee natuur, verhalen, heerlijk eten en smaakvolle wijnen , vers van de vruchtbare grond.
Maar zekerheid en garantie kunnen we niet geven, zoals zekerheid nergens bestaat, dus ook hier niet.
Wij hebben een bijzonder mooie ebiketour door de Campi Flegrei waarbij je langs vulkanen en kratermeren fietst met een heerlijke winetasting met biologische hapjes langs het kratermeer waar wij onze bruiloft hebben gevierd.
Meer horen over hoe het is om te leven op een vulkaan?
- Luister hier naar de uitzending van Radio 1 Belgie
- Luister hier naar onze bijdrage bij NPO radio 1Met het oog op Morgen
- Bekijk hier video’s over het gebied
Beste,
Wij zijn Laura, Célestine, Yéline en Tess.
Wij zijn studenten Journalistiek aan de Arteveldehogeschool in Gent, België. Van 11 tot 15 juni 2024 komen wij naar het prachtige Pozzuoli voor een onderzoeksproject. We zijn erg geïnteresseerd in hoe het leven is in de Phlegreïse velden. Daarom zijn we op zoek naar menselijke verhalen. Woon je graag in Pozzuoli? Leef je met angst voor vulkanische activiteit? We zijn op zoek naar getuigen en contacten. Wil je jouw verhaal delen of ken je iemand die hier uitgebreid over kan praten? Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen!
Alvast bedankt,
Laura
+32496827642
laura.pisani@student.arteveldehs.be
Voo studenten maak ik altijd tijd. Kunnen jullie een mail sturen naar info@localinnaples.com?
Geachte op 20 mei 2024 is de aardbeving voelbaar in Napels?Want ik was die periode in een hotel en voelde daadwerkelijk me bed bewegen,maar dachten dat het eventueel een zware vrachtwagen was die voorbijreed.
Ja, dat klopt, ook familieleden van ons in Napels hebben het op die manier gevoeld, dus kan heel goed dat je het gevoeld hebt. Helemaal als je wat hoger in een gebouw zat.